![[query-result:espageimage]](/uploads/1/2024/Apr/16/photo_2_2024-04-16_10-30-44.jpg)
![[query-result:espageimage]](/uploads/1/2024/Apr/07/22.jpg)
سیاست‌های کلان اقتصادی کشور بر بهره‌برداری بهینه از منابع انرژی تاکید دارد؛ این تاکید بر مبنای نقش بنیادی منابع نفت و گاز در تامین انرژی مورد نیاز بخش‌های مختلف تولیدی و درآمد ارزی کشور است.
ایران با در اختیار داشتن بخش مهمی از ذخایر نفت و گاز جهان (جایگاه نخست در مجموع ذخایر هیدروکربوری نفت و گاز جهان)، از جایگاه مهمی در تامین انرژی دنیا برخوردار است.
مهم‌ترین مخزن گازی ایران، مخزن گازی پارس‌جنوبی است که ۴۷درصد منابع شناخته شده گاز ایران و حدود ۸درصد کل حجم گاز اثبات شده جهان را در خود جای داده است.
در راستای سیاست بهره‌برداری بهینه از منابع نفت و گاز کشور به‌ویژه منابع گازی پارس جنوبی، در برنامه‌های توسعه اقتصادی- اجتماعی کشور، بر تولید محصولات فرآوری‌شده نفتی و گازی و کاهش میزان فروش آن به‌صورت خام و همچنین توسعه صنایعی که در گروه صنایع انرژی‌بر قرار می‌گیرند تاکید شده است. از جمله هیات‌وزیران در سال ۱۳۸۴، در مصوبه خود با عنوان «طرح آمایش نواحی تأثیرپذیر از حوزه‌ی گازی پارس‌جنوبی»، وظایفی را برای دستگاه‌های اجرایی در زمینه ایجاد صنایع انرژی‌بر در منطقه ساحلی خلیج‌فارس تعیین نمود.
در چارچوب مصوبه فوق، وزارت صنایع و معادن به عنوان متولی بخش صنعت و معدن کشور، می‌بایست در امر سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اجرایی نمودن راهبرد توسعه صنایع انرژی‌بر اقداماتی را به انجام رساند. اهمیت اجرای این طرح چنان است که در برنامه پنجم توسعه نیز بر تسریع در انجام برنامه‌های پیش‌بینی شده آن تاکید شده است. استفاده از گاز در صنایع انرژی‌بر نه تنها محدودیت‌های صدور گاز خام را ندارد، بلکه از طریق ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر، ایجاد اشتغال، زمینه‌سازی برای ورود تکنولوژی، امکان شکل‌گیری زنجیره صنایع پایین‌دستی و جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی، منافع چند‌سویه‌ای ایجاد خواهد کرد.
اندیشه شناسایی و استقرار صنایع انرژی‌بر در حوزه‌ی تأثیرپذیر میادین گازی جنوب کشور از سال‌ها پیش، مطرح بوده است. طرح استقرار صنایع انرژی‌بر در سواحل جنوبی کشور، یکی از راه‌کارهای درنظر گرفته‌شده برای استفاده از گاز در صنایعی است که محصولات آنها بتواند ارزش افزوده‌ای تا چندین برابر قیمت گاز طبیعی نصیب کشور نماید.
اقدامات جدی در این زمینه از سال ۱۳۷۷ و هم‌زمان با ایجاد منطقه ویژه‌ی اقتصادی انرژی پارس‌جنوبی شکل گرفت. برنامه‌ریزی سامان یافته آن نیز از سال ۱۳۸۲ و در روند تدوین و تصویب نهایی برنامه چهارم توسعه اقتصادی- اجتماعی قوام یافت.
صنایع انرژی‌بر عموماً صنایع سرمایه‌ای و واسطه‌ای‌اند و به عنوان صنایع بالادستی می‌توانند زنجیره‌ای از صنایع پایین‌دستی را در منطقه و کشور گسترش دهند. این ویژگی، به صنایع انرژی‌بر به عنوان ابزاری موثر در مقوله توسعه صنعتی و ایجاد اشتغال مولد اهمیت می‌بخشد.
با تخصیص بخشی از منابع گازی پارس جنوبی برای ایجاد صنایع انرژی‌بر که یکی از راه‌کارهای برشمرده در اسناد فرادست کشور است، می‌توان حدود ۲میلیون فرصت شغلی ایجاد نمود. با درنظر داشتن بعد خانوار حدود ۳/۵ نفر برای هر فرصت شغلی، استقرار حدود ۷میلیون نفر جمعیت در سواحل جنوبی میسرشده و از این طریق بخشی از مناطق حاشیه‌ای کشور از دایره عقب‌ماندگی خارج و به توازن توسعه و پراکنش مناسب جمعیت در کشور منجر خواهد شد.
استفاده از گاز در صنایع، ارزش معاملاتی آن را بین ۳ تا ۱۵ برابر افزایش می‌دهد و موجب افزایش درآمد و اشتغال بیشتر درکشور می‌شود. در حال حاضر اختصاص ۱۰۰میلیون مترمکعب گاز در روز از پارس جنوبی برای مصرف در صنایع انرژی‌بر مدنظر قرار گرفته است اما در صورت اولویت دادن به توسعه صنایع انرژی‌بر در کشور که مبتنی بر مزیت‌های نسبی کشور است، لازم است که این مقدار افزایش یابد و با اهداف توسعه صنایع انرژی‌بر در کشور هماهنگ گردد.
صنایع انرژی بر
صنایع انرژی بر به آن گروه از صنایع اطلاق می شود که سهم انرژی مصرفی آنها در هزینه های تمام شده محصول نهایی، نسبت به دیگر عوامل تولید از قبیل مواد اولیه، نیروی کار و غیره، در مقایسه با صنایع دیگر بالا است و نقش تعیین کننده ای در قیمت نهایی محصول آنها دارد. صنایع انرژی بر عموماً صنایع سرمایه ای و واسطه ای هستند و به عنوان صنایع بالادستی می‌توانند زنجیره ای از صنایع پایین دستی را در کشور ایران و منطقه خاورمیانه گسترش دهند.